تفاوت اعتیاد روانی و جسمی

اعتیاد چیست؟ با درک درست از اعتیاد روانی و جسمی مربوط به مواد مخدر می توان گام های موثری در رابطه با کاهش و ترک این مواد برداشت. یک سوال اساسی که در رابطه با اعتیاد و موارد مربوط به آن مطرح می شود این است که چرا افراد معتاد می شوند و عوامل موثر در اعتیاد آن ها چیست؟
در سال های اخیر اعتیاد به عنوان یک بیماری و شخص مصرف کننده به عنوان بیمار شناخته می شود. این موضوع می تواند بیان کننده این مهم باشد که اعتیاد و معتاد شدن به آن به لحاظ جسمی و روانی تغییراتی در شخص پدید می آورند که منجر به وابستگی او شده است. روش های ترک اعتیادی که امروزه برای بیماران در نظر گرفته می شود سعی بر آن دارد که وابستگی بیمار را از نظر جسمی و روانی تحلیل کند.
با احاطه به این مطالب، پزشکان و کادر درمان در کلینیک های ترک اعتیاد با روش های موثر تری به بیماران برای ترک اعتیاد کمک می کنند. شما می توانید برای افزایش اطلاعات خود در رابطه با داروهای ترک اعتیاد به دیگر مقالات کلینیک نگین مراجعه کنید. 

وابستگی جسمی چیست

زمانی که بدن یک فردی ماده خاصی را به عنوان مخدر مصرف می کند و مصرف آن تکرار می شود، متابولیسم بدن به نحوی تغییر می کند که در نبود آن ماده، بدن دچار فعل و انفعالات غیر طبیعی می شود. مصرف منظم هر نوع ماده مخدری در کوتاه مدت باعث وابستگی جسمی می شود. بعد از مصرف چند دوره مواد مخدر بدن به آن ماده شیمیایی عادت می کند. در غیاب ماده مخدر سلول های بدن بخصوص سلول های مغزی عملکرد درستی ندارند و باعث می شود که بدن فرد دچار علائمی مانند بیحالی و درد شود. در وابستگی جسمی فرد برای انجام فعالیت های روزانه و داشتن توان جسمی مجبور به مصرف ماده مخدر است در واقع وابستگی جسمی را می توان وابستگی فیزیکی در نظر گرفت.
وابستگی جسمی باعث مصرف روزانه فرد و اتکا به آن است. افرادی که به ترک اعتیاد اقدام می کنند باید از نظر جسمی و روانی تخت نظر قرار گیرند. در برخی از تعاریف وابستگی جسمی با اعتیاد تفاوت دارد اما در این مقاله اشار ما به نوعی از وابستگی جسمی اطلاق می شود که فرد در اثر مصرف مواد به آن دچار می شود.

علائم جسمی که در صورت مصرف نکردن ماده مخدر در بدن فرد ایجاد می شود عبارتند از:

• حالت تهوع
• بدن درد
• اسهال
• لرز
• افزایش ضربان قلب
• درد عضلانی
• جدا شدن از واقعیت
• اضطراب یا تحریک پذیری
• و ...

علایم وابستگی جسمی در هنگام کاهش مصرف، دوره ترک و حتی بعد از ترک خود را نشان می دهد. برخی از داروها مانند کدئین برای تسکین برخی از علائم وابستگی جسمانی استفاده می شوند. این داروها اگر بر اساس تشخیص پزشک نباشند می توانند در طولانی مدت باعث ایجاد خطر وابستگی جسمی شوند. داروهای ضد افسردگی از نظر برخی پزشکان دارو های اعتیار آور محسوب نمی شوند اما در مواردی ممکن است بدن به آن ها وابستگی پیدا کند که خود نوعی وابستگی جسمی تلقی می شود.

وابستگی روانی چیست

وابستگی روانی که اعتیاد برای فرد ایجاد می کند در واقع تمایلی است که ذهن او برای مصرف این ماده مخدر از خود نشان می دهد. وابستگی روانی از وابستگی جسمی قوی تر است و حتی زمانی که فرد علائم جسمی ندارد و حتی ممکن است که ترک کرده باشد با وسوسه های روانی درگیر است. وسوسه های روانی و اعتیاد روانی را می توان در مصرف کنندان موادی مانند ماریجوانا به وضوح مشاهده کرد. این افراد تصور می کنند که مصرف ماریجوانا اعتیاد ندارد چرا که از نظر جسمی علائمی برای آن ها ایجاد نمی شود اما از نظر روانی به شدت تحت تاثیر این مواد هستند و دچار اختلالاتی مانند اضطراب، خواب، افسردگی، تغییر اشتها و ... می شوند.

تاثیر اعتیاد بر مغز چگونه است

مغز به عنوان فرمانده بدن وظیفه فرمان به تمامی بخش ها را بر عهده دارد. با کوچک ترین عملکرد در مغز، تمامی عملکرد های آن مختل می شود. موادی که به عنوان مواد مخدر و یا مواد اعتیاد آور شناخته می شوند تاثیرات مخرب و گاه جبران ناپذیری بر روی مغز دارند. مواد مخدر دارای پیک های شیمیایی متفاوتی هستند. به عنوان مثال ماری جوانا و هروئین دارای پیک های شیمیایی هستند که به مواد ترشح شده از نورون های مغزی شباهت دارند. به دلیل این شباهت مغز می تواند به راحتی پذیرنده این پیک های شیمیایی باشند. بعد از اتصال پیک های شیمیایی مخدر به مغز، فعل و انفعالاتی در سلول های مغزی ایجاد می شوند و باعث می شود که عملکرد های طبیعی مغز مختل شود. این پیک های شیمیایی باعث می شوند که حالات طبیعی بدن مختل شود به طور مثال با مصرف ماده مخدر گل ممکن است صداها به صورت اکو به گوش مصرف کننده برسد. شاید تصور این باشد که با مصرف یک بار از ماده مخدر اثرات آن به زودی از بین برود اما این تصور غلط است. برخی از مواد مخدر مانند شیشه، حتی با یک بار مصرف هم تاثیرات مخرب و جبران ناپذیری بر روی مغز و سلول های آن دارد.

دستگاه لمبیک در مغز بخشی است که وظیفه دارد احساساتی مانند لذت را به وجود آورد. در اثر مصرف الکل و مواد مخدر بدن به صورت طبیعی مقدار زیادی پیک شیمیایی به نام دوپامین ترشح می کند. سلوهایی که در دستگاه لمبیک هستند هدف اصلی دوپامین هستند. زمانی که دوپامین به مقدار زیاد ترشح می شود نقش بسزایی در احساس لذت و سرخوشی ایفا می کند.
نشئگی ناشی از مصرف مواد مخدر به این صورت است که بعد از مدتی به این دلیل که بدن به مقدار زیاد این پیک های شیمیایی عادت کرده است حالت طبیعی پیدا می کند به عبارت دیگر زمانی که مصرف کم می شود مغز برای یافتن حالت عادی و عملکرد درست به همان میزان از مواد مخدر و یا حتی مقدار بیشتری نیاز دارد. این چرخه در نهایت باعث می شود که فرد به هر نوع ماده مخدری اعتیاد پیدا کند.

متخصصین درمان اعتیاد در کلینیک ترک اعتیاد نگین با آگاهی از این موارد و با ارائه خدمات درمانی و روانی، مصرف کننده ها را در بهترین شرایط ممکن رای ترک قرار می دهند.